เมื่อเดือนเมษายน 2022 นาซาเผยแพร่ภาพถ่ายดาวอังคารที่ถ่ายได้จากบนยานอวกาศ Mars Reconnaissance Orbiter เมื่อวันที่ 8 กันยายน 2021 เป็นหลุมขนาดใหญ่ที่เกิดขึ้นในหลุมอุกกาบาตยักษ์อีกที ถูกเรียกว่า “Airy-0”
หลุม Airy-0 มีความกว้าง 500 เมตร เกิดขึ้นภายในหลุมอุกกาบาต Airy ที่กว้างถึง 43.5 กิโลเมตร ตั้งอยู่บน Sinus Meridiani หรือที่แปลว่า Middle Bay จุดที่อยู่กลางดาวอังคาร ได้รับการตั้งชื่อตามนักดาราศาสตร์ชาวอังกฤษ Sir George Biddell Airy ผู้สร้างกล้องโทรทรรศน์ที่ Greenwich Royal Observatory (หอดูดาวแห่งกรีนิช) ซึ่งพบหลุมอุกกาบาตขนาดใหญ่นี้เป็นครั้งแรก
เดิมทีนักวิทยาศาสตร์พบหลุมยักษ์นี้ตั้งแต่เมื่อ 200 ปีก่อนแล้ว แต่ว่าเทคโนโลยีในสมัยนั้นไม่สามารถถ่ายภาพออกมาได้ จนกระทั่งเมื่อเทคโนโลยีก้าวหน้ามากพอและสามารถถ่ายภาพนี้ออกมาเผยให้เห็นหลุม Airy-0 นั่นเอง โดยนับตั้งแต่ปี ค.ศ.1884 พวกเขาได้กำหนดให้หลุมอุกกาบาต Airy เป็นจุดกำหนดเส้นเมริเดียนของดาวอังคาร เป็นเส้นลองจิจูดศูนย์องศาที่ตะวันออกและตะวันตกมาบรรจบกัน
ภาพถ่าย airy ที่ถ่ายไว้เมื่อ 200 ปีก่อนแต่ทว่า เมื่อกล้องโทรทรรศน์สามารถถ่ายภาพความละเอียดสูงจนเห็น Airy-0 นักวิทยาศาสตร์จึงเปลี่ยนจากเดิมที่จะใช้ Airy เป็นตัวกำหนดเส้นเมริเดียน ไปเป็นใช้หลุม Airy-0 แทน เนื่องจากมีขนาดที่เหมาะสมกว่า
ความน่าสนใจอีกอย่างของหลุม Airy-0 คือภายในมีสันเขาแนวขวาง (TARs) เป็นเอกลักษณ์สวยงาม บ้างก็ว่ามันเหมือนลายนิ้วมือมนุษย์ โดย “อะบิเกล เฟรย์แมน” นักวิทยาศาสตร์ของนาซา กล่าวว่า “สันเขาแนวขวางแบบนี้มักเกิดขึ้นในหลุมอุกกาบาตและหลุมอื่น ๆ ที่เกิดบนดาวอังคารเป็นเรื่องปกติอยู่แล้ว”
ตำแหน่งหลุม airy-0 ที่จะถูกใช้เป็นเส้นเมริเดียนสำหรับสันเขาแนวขวางเกิดจากเนินทรายที่ปกคลุมด้วยฝุ่นที่น่าจะเป็นแร่เฮมาไทต์ เป็นแร่ธาตุเหล็กออกไซต์ ทำให้มีแนวโน้มจะสะท้อนแสงออกมาได้มาก จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมหลุม Airy-0 ถึงโดดเด่นกว่าหลุมอื่นบนดาวนั่นเอง
อ้างอิง (Ref.) – livescience, NASA
